نقد و بررسی فیلم موضوعی “همه آرام در جبهه غرب”

کتاب آلمانی «در جبهه غرب خبری نیست» یکی از معروف ترین رمان های ضد جنگ است که با روی کار آمدن نازی ها توقیف و سانسور شد. در طول جنگ جهانی دوم، این کتاب به عنوان اثری مخالف اندیشه ها و افکار میهن پرستانه شناخته شد و برای سرزمین مادری ارزشی قائل نیست. بعد از جنگ جهانی دوم، سینمای آلمان غربی و سپس آلمان تبدیل به سینمایی شد با زیرمجموعه‌های ضد نژادپرستی و ضدجنگ، چه آن‌هایی که تاریخشان مستقیماً به جنگ برمی‌گردد و چه درام‌هایی که ضد نازیستی، ضد جنگ و ضد جنگ دارند. ایده های نژادپرستی پشت سر آنهاست. فیلم مربوط به جبهه غرب نیست، رسالت خود را به عنوان منبع اقتباسی انجام داده و با روایتی تلخ تماشاگر را با حقیقت جنگ روبرو می کند.

گذر از داستان هاینریش، سربازی که حتی چهره‌اش قابل تشخیص نیست و رسیدن به شوق پل برای رفتن به جنگ، مانند یک کبریت عمل می‌کند و از ابتدا سرنوشت پاول و هاینریش با یکدیگر مطابقت می‌کند و با یک انتقال دراماتیک، پوچ بودن همه چیز او نشان می دهد که در این بین تنها در چند عکس غنی و عمیق چه اتفاقی خواهد افتاد. تقابلی که بین این سکانس ها برقرار می شود، تماشاگر را نشانه می گیرد و او را به دل داستانی تلخ و هولناک می برد که به نظر می رسد فقط برای شکنجه و یادآوری او دراماتیزه شده است.

All Quiet On The Western Front نمایشی از یک سفر شخصی برای قهرمانی است که با خوشحالی به خاطر رویای فتح پاریس به جبهه می رود و لحظاتی قبل از اعلام پایان جنگ کشته می شود. پل در این چرخه رشد می کند، باورهایش تغییر می کند، چهره پر از شک و تردیدش خالی از لبخند می شود و گویی تنها چیزی که به آن دست یافته است پوچ بودن فعلی جهان بینی کارگردان است.

پل با دوستانش به جنگ می رود، آنها در طول راه ترانه های حماسی و پیروزمندانه می خوانند و در این سرخوشی مسموم، تنها ما می دانیم که چه چیزی در انتظار سربازی است که در لباس هاینریش ظاهر شده است. جنگ بلافاصله پس از رسیدن به منطقه رزمی، چهره واقعی خود را برای آنها آشکار می کند و این همه تبلیغات فریبنده در کسری از ثانیه به حقیقتی تلخ تبدیل می شود که هیچ رهبری، حکومت و فضای حماسی نمی تواند آن را انکار کند. فیلم از دید پاول روایت می شود و ما با او در یکی از غم انگیزترین داستان های سینما همراه می شویم.

از آنجا با داستانی روبرو هستیم که شبیه یک فرد افسرده است که به دنبال چیزی نیست و فقط به بدی ها نگاه می کند و لحن تاریک زندگی را درک می کند. البته تغییر مسیر داستان و هدف اصلی فیلم به معنای شکسته شدن ساختار اثر و عدم دستیابی فیلمساز به پرداخت مورد نظر نیست. در واقع کارگردان با تغییر موضوع داستان به داستان هاینریش آبسورد بازمی گردد. در ظاهر، فیلم ممکن است هدف خود را از دست داده باشد، اما در داخل، All Quiet On The Western Front به دنبال ارائه زندگینامه سربازانی است که به اهداف دیکتاتورها می رسند و خود به گناهکاران نابخشودنی تبدیل می شوند.

در این اثر فیلمساز سعی می کند به جای پرداختن به زیرمتن شخصیت ها و گفت و گو از حال و هوای گذشته آنها، تنها به سیر نگاه آنها به جنگ بپردازد و به حسرت آنها برسد. All Quiet On The Western Front یک تصویر وفادار از هرج و مرج جنگ و تأثیرات روانی و فیزیکی پایدار آن است. این فیلم زنگ خطر دیدگاه های لجام گسیخته ناسیونالیستی را به صدا درآورد که نشانگر آغاز جنگ جهانی دوم بود. این فیلم