نقد و بررسی فیلم «مادر». فرشته ای با صلیب روی شانه اش

اما سوال مهمتر که یکی از اصلی ترین درگیری های فیلم تا پایان است، منطق روایی این سکانس است. نمی دانیم این سکانس چه جایگاهی در دل داستان دارد. چرا چنین ملاقاتی بین ماموران FBI و این مخبر وجود دارد؟ اشاره شد که اطلاعات رد و بدل شده خود در وهله اول بسیار ابتدایی است و به نظر نمی رسد کاربرد زیادی داشته باشد. ثانیاً، اگر خبرچین می‌داند خانه امن لو رفته و جان همه در خطر است – با اینکه می‌داند باردار است – چرا از اول به چنین جلسه‌ای آمد و قرار را لغو نکرد یا نقل مکان نکرد. آن را به جای دیگری؟ فیلم قایدتن پاسخی به این سوالات ندارد و با افزودن چاشنی خشونت و افزایش آدرنالین ناشی از درگیری، سعی کرده حواس مخاطب را از این موضوع منحرف کند.

در ادامه متن داستان فیلم مشخص خواهد شد.

فیلم در نگاه اول خلاصه ای جذاب را به مخاطب ارائه می کند: یک مادر، کهنه سربازی که از جنگ افغانستان برگشته و در زندان گوانتانامو خدمت کرده است، در شرایطی قرار می گیرد که باید دخترش را به دست کسی بسپارد. دیگر برای نجات جانش از این خلاصه دو خطی می توان دریافت که فیلم به مفاهیم جالب و جذابی می پردازد که می تواند از آنها بسیار استفاده کند. اما باید دید مادر چقدر در این کار موفق است و تا کجا می خواهد با این مفاهیم بازی کند.

منطق پشت این داستان چیست که وقتی ماموران FBI متوجه می شوند که مردان هکتور می خواهند زوئی را ربودند، خودشان هیچ کاری نمی کنند و برای خنثی کردن نقشه به دیدن مادر می آیند؟

با وجود تمام این ایرادات که تا حد زیادی باعث بی اعتباری فیلم می شود، یکی دو ویژگی جالب در فیلم وجود دارد که قابل ذکر است. یکی از این اقدامات، رابطه مادر و گرگ سفید در فیلم است. این فیلم در واقع شباهتی را بین آنها در سکانس های ملاقاتشان ایجاد می کند. حیوان زیبایی که باید مراقب بچه هایش باشد و در این راه دست از هیچ خشونت و کاری برنمی دارد. موقعیتی که مادر در آن قرار می گیرد و حتی خود را موظف می داند که زویی را به آنجا بیاورد تا بتواند تا حدودی خودش را مرتب کند.

فیلم خیلی کوتاه است بسیاری از صحنه ها زود قطع شدند و همین موضوع باعث می شود حال و هوای شخصیت ها در سکانس های دیالوگ به درستی شکل نگیرد و تداوم در سکانس های تعقیب و گریز از بین برود.

نیکی کارو، فیلمساز اهل نیوزلند، در آخرین تجربه کاری سینمایی خود مادر کارگردانی فیلمی محصول نتفلیکس و با بازی جنیفر لوپز در نقش اصلی. از دیگر بازیگران مشهور این فیلم می توان به گائل گارسیا برنال (در نقش کوتاه هکتور) و همچنین بازیگر جوان فیلم که می تواند یکی از استعدادهای آینده هالیوود باشد: لوسی پائز (در نقش زوئی) اشاره کرد. مادر فیلمی است که اساساً و به طور کامل در فرهنگ لغت ژانر تعریف شده است و برای پرداختن به آن نباید انتظار غافلگیری خاصی در فیلمنامه یا حتی ویژگی های خاص در جنبه های زیبایی شناختی اثر داشت.

دومین مشکل بزرگ فیلم نیز از همین جا ناشی می شود. مشکلی که در طول فیلم دیده می شود، اما در این مورد به شکل عجیبی به نظر می رسد. ماموران FBI – یکی از مخوف ترین و جدی ترین سازمان های اطلاعاتی و عملیاتی جهان – در این فیلم تا حد زیادی کم هوش و دست و پا چلفتی هستند. اونایی که کاری از دستشون برنمیاد چه منطقی پشت این داستان است که وقتی متوجه می شوند مردان هکتور می خواهند دختر (زویی) را بدزدند، خودشان هیچ کاری نمی کنند و به سراغ مادر می آیند تا نقشه را خنثی کنند؟ مگه قرار نبود از زویی دور بمونه؟ و بعداً وقتی زوئی دزدیده می شود، چرا فقط یک مامور (ویلیام) مادر را همراهی می کند تا بتوانند زوئی را با این همه دیوانگی نجات دهند؟ باز هم فیلم به این سوالات پاسخ نمی دهد. زیرا در واقعیت هیچ منطق درست و قابل اعتمادی پشت وقایع چیده شده فیلم وجود ندارد.

سکانس آغازین فیلم تقریباً شامل همه چیزهایی است که می تواند پایان مواجهه مخاطب با فیلم را مشخص کند. هم از منظر منطق روایی و هم از منظر برخی ویژگی های فنی و زیبایی شناختی. در یکی از مخفیگاه های FBI، دو مامور مشغول هستند و اطلاعاتی را از یک مخبر به دست می آورند. خبرچین (همان مادری که شخصیت اصلی فیلم است) علاوه بر اطلاعاتی که در مورد دو شخصیت دیگر به نام های هکتور و آدرین می دهد – که اطلاعات بسیار ابتدایی است – از رفتن به این مخفیگاه و زندگی این دو می گوید. عوامل در خطر اینجاست که تیراندازی ها شروع می شود و افسران کشته می شوند و پس از فراز و نشیب های فراوان، خود مادر می تواند زنده بماند.