جن گیری در ونیز سومین اقتباس کنت برانا از داستان های آگاتا کریستی است که بر اساس رمان هالووین این نویسنده ساخته شده است. در نقد و بررسی این فیلم در کنار یک گیمر باشید.
این فیلم سومین پروژه کنت برانا پس از دو فیلم قتل در قطار سریع السیر شرق و مرگ در نیل است که او از رمان های کلاسیک آگاتا کریستی اقتباس کرده است. کنت برانا مانند دو فیلم قبلی خود بار دیگر در نقش هرکول پوآرو، یکی از مشهورترین شخصیت های دنیای ادبیات کلاسیک ظاهر می شود. پوآرو نماد دنیای رمان های پلیسی است و به نظر می رسد ادبیات بدون این شخصیت چیزی کم دارد. امروز او الگوی نویسندگان و منتقدان است. پوآرو مانند راهنمایی است که دهه ها بعد داستان ها را به جلو می برد.
دور از انتظار نیست که داستان های پلیسی معروف به دلیل تعلیق و جاذبه عاطفی شان به سینما ختم شوند. هرکول پوآرو آگاتا کریستی مدت هاست در سینما و تلویزیون حضور دارد. داستان های این کارآگاه افسانه ای اساس تولیدات تلویزیونی و سینمایی متعددی بوده است. برای اولین بار در سال 1989 مجموعه تلویزیونی داستان های هرکول پوآرو تولید شد که تا سال 2013 ادامه داشت. قبل از آن در دهه 1970 دو فیلم مرگ در نیل و قتل در قطار سریع السیر شرقی در سال های 1978 و 1974 تولید شد. به ترتیب تاثیر زیادی بر روی مخاطب دنیای پلیسی و پلیسی گذاشت. کنت برانا در کارگردانی فیلم «قطار سریع السیر شرق» اقتباس سینمایی نسبتاً جذابی انجام داد اما در فیلم «مرگ روی نیل» نتوانست آن جذابیت را تکرار کند. اکنون باید ببینیم جن گیری او در ونیز چقدر می تواند با بهترین اقتباس های پوآرو رقابت کند.
در ادامه قسمت هایی از داستان فیلم فاش می شود.
جن گیری در ونیز در ونیز آبی اتفاق می افتد. همانند دو اقتباس قبلی برانا، در این فیلم نیز موقعیتی اجتناب ناپذیر شکل می گیرد. قصر نفرین شده ای که در آن مظنونان احتمالی خود را در یک شب بارانی گرفتار می یابند، مانند آنچه در East Express و Death on the Nile اتفاق افتاد. خروج اضطراری وجود ندارد و مانند همیشه، خروجی های اضطراری بسته است و فیلمنامه شخصیت گرا رنگ موقعیت گرا به خود می گیرد. پوآرو تصمیم به بازنشستگی گرفته است و هیچ پرونده ای را نمی پذیرد. طرفدارانش در خانه اش صف می کشند اما هیچ کدام از آنها اجازه ملاقات با او را ندارند. تا اینکه یکی از دوستان قدیمی پوآرو که نویسنده رمان های پلیسی و پلیسی است به دیدار او می رود و با پیشنهادی وسوسه انگیز او را به مهمانی می کشاند: شرکت در مراسم احضار روح!
پوآرو به عنوان یک شخصیت جنایی کلاسیک، همیشه عاری از هرگونه اشتباه است. برخلاف کارآگاهان دنیای جنایی امروزی، او نه به الکل معتاد است، نه خانواده اش را از دست داده و نه مرتکب اشتباهی جدی شده است.
پوآرو این پیشنهاد را می پذیرد و با محافظ و دوستش وارد قصر نفرین شده ای می شود تا شب هالووین احضار ارواح را ببیند. جن گیری در ونیز برخلاف فیلم قبلی کنت برانا، مرگ بر نیل، خیلی سریع وارد درام می شود و طرح آن را شکل می دهد. زنی که برای احضار روح وارد قصر شده بود به زودی کشته می شود و پوآرو مورد حمله قرار می گیرد. حالا با داستانی کلاسیک طرف هستیم، اثری پلیسی سرشار از نوستالژی داستان های قدیمی و مخاطب را به دنیایی آشنا می برد. قبل از تماشای این فیلم بدانید که قرار است شاهد یک فیلم پلیسی کلاسیک باشیم، داستانی که شاید برای مخاطب خاطره انگیز، جذاب اما عجیب به نظر برسد که این روزها به انواع جنایات کره ای و نوردیک می پردازد.
به نظر می رسد کنت برانا پس از کسب موفقیت عجیب با قطار سریع السیر خود، تصمیم گرفته است که تمام داستان های کریستی را برای فیلمبرداری بیاورد. پوآرو به عنوان یک شخصیت جنایی کلاسیک، همیشه عاری از هرگونه اشتباه است. برخلاف کارآگاهان دنیای جنایی امروزی، او به الکل معتاد نیست، خانواده اش را از دست نداده است و اشتباه بزرگی مرتکب نمی شود. او حواسش به همه است و چیزی از او پنهان نمی ماند و این فکر را ترویج می کند که همه قاتل هستند تا خلاف آن ثابت شود. شخصیت پوآرو در عصر رمان های پلیسی ما کمی آرمان گرایانه به نظر می رسد و برای مخاطبی که در دنیایی پر از تاریکی زندگی می کند، پوآرو و شرلوک هلمز می تواند کمی باورنکردنی باشد.
جن گیری در ونیز، طبق قوانین دنیای هیجان انگیز، از این سوال ناشی می شود: “چه کسی پشت همه اینها است؟” بر اساس دو فیلم قبلی برانا، مخاطب چیزی جز پوآرو نمی‌داند و این کارآگاه افسانه‌ای همه را به دنبال او هدایت می‌کند تا معمای چندین قتل را حل کند. اولا این فیلم علاقه خاصی ندارد. همه چیز به خوبی پیش میرود. هیجان قتل در قطار گلوله را فراموش کنید و در این فیلم به دنبال پیچ و خم نباشید. جن گیری در ونیز در آرامش مطلق و بدون تعلیق خاصی اتفاق می افتد و گویی برانا نیز مانند خود پوآرو به دنبال یک تعطیلات طولانی است.
جن گیری در ونیز، طبق قوانین دنیای هیجان انگیز، از این سوال ناشی می شود: “چه کسی پشت همه اینها است؟”
وقتی پوآرو با دوستش به قصر نفرین شده سفر می کند، نمایشی از دوران طاعون برای یتیمان اجرا می شود. این نمایش به نوعی حاوی تاریخ وحشتناک کاخ است. قاتل با این داستان ها به دنبال این است که علت این جنایات را به مرگ کودکان در زمان اپیدمی طاعون مرتبط کند. یک رگه خرافی در فیلم وجود دارد که پوآرو باید ثابت کند که هر چه باشد، هیچ روحی در کار نیست و یک دوپا افرادی را که در مهمانی شرکت کرده بودند، می کشد. برخی از افراد حاضر در مهمانی معتقدند که ارواح کودکانی که در اثر طاعون رها شده اند برای انتقام از پرستاران و پزشکان بازگشته اند، اما پوآرو طبق معمول همیشه این داستان ها را باور نمی کند.
در اولین اقدام جویس رینولدز کشته می شود و پوآرو مورد حمله قرار می گیرد. تمام درهای قصر را می بندد تا کسی از قصر خارج نشود. مثل همیشه، پوآرو همه را زیر سوال می برد، اما در این میان هیچ چیز برای مخاطب جذاب نیست و به نظر می رسد داستان چیزی را از دست داده است، آن قطعا تعلیق و اضطراب است. در اینجا، هیچ کس نمی ترسد، هیچ مهمانی برای زندگی خود هراسی ندارد و هیچ قتل جدیدی باعث ترس مردم نمی شود. قتل در قطار اکسپرس شرق را به یاد بیاورید، چه هیجانی ایجاد شد، همه مسافران مجبور شدند خود را در کابین خود حبس کنند و تعلیق آنقدر عمیق بود که تماشاگران با پوآرو پلاکاردها را در جستجوی قاتل جمع کردند. اما اینجا همه چیز شبیه شوخی است و جای نگرانی نیست.
نه عنصر ترسناک آنقدر قوی است که مخاطب در بازی خرافات فیلم گرفتار شود و نه جنایات آنقدر هولناک هستند که مخاطب احساس کند در یک بازی قتل و وحشت گرفتار شده است. در واقع نقش خود فیلم نامشخص است، نه شبیه یک فیلم ترسناک است و نه یک اثر جنایی. سرنخ هایی که عنصر جدایی ناپذیر داستان های پلیسی محسوب می شوند، کوچک ترین ردی از خود برای مخاطبان این فیلم باقی نمی گذارند. هیچ سرنخ محکمی برای حل معمای این قتل ها وجود ندارد. حتی جریان این سیب ها هم هیچ کمکی به روند دراماتیک داستان نمی کند و صرفا یک تزیین است. جن گیری در ونیز لایه دیگری دارد و آن لایه روانشناسی اسطوره ای است. رونا به خاطر حسادتش نسبت به دخترش او را می کشد. او نمی بیند که دختری که او بزرگ کرده قرار است توسط یک مرد تسخیر شود. روونا با این چنگال در دست، داستان هایی از اساطیر یونان را برای ما تعریف می کند.
جن گیری در ونیز نسبت به اثر بعدی برانا، یعنی مرگ بر نیل، به منبع اصلی خود وفادار نیست.
جن گیری در ونیز نسبت به اثر بعدی برانا، یعنی مرگ بر نیل، به منبع اصلی خود وفادار نیست. داستان اصلی در واقع بسیار گسترده تر است و شخصیت ها نیز دستکاری شده اند. این فیلم که با تصاویر چشم نوازی از ونیز همراه است، نسبت به دو اثر قبلی برانا که هر دو بر اساس داستان های کریستی ساخته شده اند، بسیار ضعیف تر به نظر می رسد و نمی تواند جایگاه خوبی در کنار اقتباس های کریستی داشته باشد.