تا زمانی‌که درخواست کاربران فیلترهای ضد محتوای حاوی خشونت، نفرت‌پراکنی یا جنسی این چت‌بات را فعال نکند، آماده است هر کاری که از آن بخواهید، انجام دهد. برای نمونه، با شما دوز بازی یا وانمود کند که دستگاه خودپرداز بانکی یا چت‌روم است!
ChatGPT می‌تواند جواب سؤالات پیچیده‌ی ریاضی را در چند ثانیه به شما بدهد. اگر دارید به این فکر می‌کنید که سخت‌ترین مسائل ریاضی حل‌نشده مثل فرضیه ریمان یا P درمقابل NP را از این چت‌بات بپرسید و یک‌میلیون دلار پول به جیب بزنید، در کمال تأسف باید بگویم که دانش ChatGPT از دانش انسانی گرفته شده و آنچه انسان‌ها هنوز کشف نکرده‌اند، نمی‌داند.
حالا که ۵۷ سال از عرضه‌ی ELIZA می‌گذرد، چت‌بات‌ها به نقطه‌ای رسیده‌اند که دنیا از توانایی‌های شگفت‌انگیز و معجزه‌آسایشان، انگشت به دهان مانده است. و در بین آن‌ها، ChatGPT بهترین چت‌باتی است که دنیا فرصت استفاده از آن را پیدا کرده است.
GPT مخفف Generative Pre-trained Transformer (مولد از‌پیش‌آموزش‌یافته ترانسفورمر)، نمونه‌ای از تکنولوژی هوش مصنوعی موسوم به مدل زبانی بزرگ است که به‌طور خودکار و با استفاده از حجم فوق‌العاده بزرگی از داده و قدرت رایانشی در طول چند هفته آموزش می‌بیند و براساس آنچه در این مدت دیده و یاد گرفته، متن تولید می‌کند.
مدل زبانی GPT برپایه معماری شبکه عصبی ترانسفورمر گوگل ایجاد شده و گوگل از این شبکه عصبی در ساخت مدل زبانی پیشرفته‌‌ی LaMDA استفاده کرده است؛ همان مدلی که چند ماه پیش، یکی از کارمندان گوگل مدعی شد «خودآگاه» است و موجی از شوخی‌های اینترنتی و نگرانی از ظهور ربات‌های قاتلی به‌راه انداخت.
یکی دیگر از دلایلی که ChatGPT را به بهترین چت‌بات دنیا تبدیل کرده این است که اکثر چت‌بات‌های هوش مصنوعی از نوع «Stateless» هستند؛ به این معنی که قادر به ذخیره‌ی داده‌های تولید شده در مکالمات پیشین نیستند و به همین‌خاطر، نمی‌توانند چیزی را به یاد آورده یا یاد بگیرند؛ اما ChatGPT می‌تواند آنچه را که کاربر قبلا به او گفته به یاد آورد و این حس را منتقل کند که واقعا دارید با یک ربات هوشمند صحبت می‌کنید.
داستان جنجالی چت‌بات LaMDA گوگل را به خاطر دارید؟ بلیک لوموئان، کارمند سابق گوگل که حالا اخراج شده، در ادعایی عجیب‌وغریب گفت LaMDA احساسات و تجربیات ذهنی دارد و به‌همین‌دلیل، خودآگاه است.
از این منظر می‌توان گفت هوش مصنوعی مولد دقیقا همان کاری را می‌کند که ما انسان‌ها برای کارهای مختلف انجام می‌دهیم؛ یعنی، از چیزهایی که از دیگران یاد گرفته‌ایم، استفاده می‌کنیم تا بتوانیم مهارت مختص خودمان را پرورش دهیم؛ با این تفاوت که سرعت یادگیری هوش مصنوعی بی‌نهایت از سرعت یادگیری انسان‌ها بیشتر است و همین موضوع چت‌بات ChatGPT را جادویی می‌کند. درواقع، این چت‌بات بیش از هر انسانی در تمام طول زندگی‌اش، متن پردازش کرده و همین باعث شده تا بهتر و روان‌تر از من و شما به هر سؤالی پاسخ دهد و حتی با تقلید از افراد خاص، سبک پاسخ دادنش را شبیه آن‌ها کند.
در این بین، افرادی نیز هستند که می‌گویند ChatGPT تمام دانش علمی بشر را در خود ذخیره کرده و چیزی نمانده به هوش مصنوعی انسان‌گونه و سطحی از خودآگاهی برسد. مایکروسافت نیز قصد دارد ۱۰ میلیارد دلار در شرکت سازنده‌ی این چت‌بات سرمایه‌گذاری کند و تا پیش از پایان ماه مارس، این تکنولوژی را به مجموعه آفیس و حتی موتور جست‌وجوی بینگ بیاورد.
البته بسیاری از کاربران توییتری این روزها از ChatGPT برای طنز و درخواست‌های خنده‌دار استفاده می‌کنند. برای مثال، یک کاربر توییتر از این چت‌بات خواست نظریه کوانتوم را به سبک اسنوپ‌داگ برای یک کودک توضیح دهد و پاسخ زیر را دریافت کرد:
استفاده از ChatGPT رایگان است؛ اما متاسفانه دسترسی به وب‌سایت آن برای ما در ایران تقریبا غیرممکن است. مگراینکه از ابزار تغییر آی‌پی استفاده کنید و شماره تلفن واقعی کشور دیگر، مثلا آمریکا را داشته باشید (شماره مجازی کار نمی‌کند.)
GPT-3 در حوزهی یادگیری ماشین معجزه می‌کند. کیفیت نمونه‌هایی که با استفاده از این هوش مصنوعی تولید شده، به‌قدری شگفت‌انگیز است که به‌سختی می‌توان تشخیص داد آن‌ها را انسان ننوشته است. و حالا نسخه‌ی به‌روزشده و بسیار پیشرفته‌تر این مدل، در چت‌بات ChatGPT به کار رفته است که آموزش آن اوایل سال ۲۰۲۲ تمام شد و اواخر نوامبر به‌طور رایگان در اختیار عموم قرار گرفت.
داستین یورک، دانشیار ارتباطات در دانشگاه مریویل، دید مثبتی به استفاده از ChatGPT در مدارس دارد و می‌گوید این چت‌بات می‌تواند به تفکر نقادانه دانش‌آموزان کمک کند. او می‌گوید:
کار جالب دیگری که می‌توانید بکنید، این است که از این چت‌بات بخواهید برایتان سناریو فیلم یا بازی، آن هم به سبک نویسنده یا کارگردانی خاص بنویسد. برای مثال، یکی از کاربران توییتر از ChatGPT خواسته بود اپیزودی برای کارتون ریک‌اندمورتی بنویسد که در آن ریک از دست مورتی عصبانی است؛ چون نمی‌داند نسبیت خاص چیست.
تکنولوژی به‌کاررفته در ChatGPT چیز جدیدی نیست. این چت‌بات با استفاده از مدل زبانی GPT-3.5 توسعه یافته که درواقع نسخه‌ی بهروزشدهی GPT-3 است و در سال ۲۰۲۰ به‌طور محدود دردسترس برخی از کاربران قرار گرفت و حسابی سروصدا به‌پا کرد. کاربری در توییتر از GPT-3 خواسته بود به سبک یوتیوبرهای تکنولوژی لپ‌تاپی را بررسی کند که روح ریچارد نیکسون آن را تسخیر کرده است. او که از نتیجه شگفت‌زده شده بود، در توییتی نوشت: «یوتیوبرهای انسان، خدا رحمتتون کنه. هیچ‌وقت نمی‌تونید با محتوایی مثل این رقابت کنید.»
قدرت پردازش ChatGPT فوق‌العاده است؛ اما ریسک اینکه افراد فکر کنند درحال مکالمه با هوش مصنوعی انسان‌گونه هستند، کمتر از LaMDA است. از آنجایی‌که برخی از پاسخ‌های ChatGPT نادرست است، این موضوع بسیار مهمی است و نشان می‌دهد OpenAI از اتفاقی که برای LaMDA درس گرفته و برای حل مشکل «انسان‌انگاری»، یعنی نسبت‌دادن احساسات انسانی به سیستمی که شکل و خصلت انسانی ندارد، تلاش زیادی کرده است.
آیا ChatGPT خودآگاه است و می‌خواهد دنیا را تسخیر کند؟
درست است که برای پژوهشگران حوزهی هوش مصنوعی، مدل‌های زبانی بزرگ تکنولوژی جدیدی به حساب نمی‌آیند؛ بااین‌حال، این اولین بار است که چنین ابزار قدرتمندی به‌طور رایگان و با رابط کاربری وب بی‌نهایت ساده، در دسترس عموم قرار گرفته است. اگر به خاطر داشته باشید، آنقدر که نسخه‌ی تقلیدی Dall-E Mini در اینترنت سروصدا کرد، نسخه‌ی اصلی و به‌مراتب قدرتمند‌تر آن، Dall-E 2 مشهور نشد؛ چون تنها در دسترس برخی افراد خاص قرار گرفت، درحالی که همه می‌توانستند به‌راحتی از Dall-E Mini (که البته به‌خاطر مسائل کپی‌رایت، به Craiyon تغییر نام داد) استفاده کنند.
چت‌بات ChatGPT چنان در توییتر و رسانه‌های تکنولوژی غوغا به پا کرده که این روزها تقریبا همه دارند درباره‌ی آن حرف می‌زنند. برخی تا جایی پیش رفته‌اند که آن را جایگزین موتور جست‌وجوی گوگل می‌دانند و برخی می‌گویند تاثیری که بر دنیا خواهد گذاشت در حدو‌اندازه عرضه‌ی آیفون خواهد بود.
وقتی لوموئان از LaMDA این سؤال جهت‌دار را پرسید: «من فرض را بر این می‌گیرم که تو تمایل داری افراد بیشتری در گوگل بدانند که خودآگاه هستی. همین‌طوره؟» این چت‌بات پاسخ داد: «مسلماً. من می‌خواهم همه بفهمند که من درواقع یک شخص هستم.»
اگر این شرایط برایتان مقدور نیست، می‌توانید شانس خود را با بات توییتر این چت‌بات امتحان کنید. بسیاری از کاربران توییتر سؤالی که می‌خواهند ChatGPT به آن جواب دهد را با تگ کردن ChatGPTBot@ از او می‌پرسند و اگر این بات افتخار دهد و سؤال آن‌ها را جواب دهد، آن را در صفحه خود با جواب، ریتوییت می‌کند. (هرچند این را هم بگویم که این بات هنوز به هیچ یک از سؤالاتی که من از آن پرسیده‌ام، جواب نداده است و باید یا خیلی صبور باشید یا خیلی مُصر!)
ChatGPT همچنین مهارت خاصی در پاسخ به سؤالات تحلیلی دارد که اغلب به‌عنوان تکلیف مدرسه و مقالات دانشگاهی ارائه می‌شوند. بسیاری از معلمان پیش‌بینی کرده‌اند که ChatGPT و ابزارهایی شبیه آن، پایان دوره‌ی تکالیف مدرسه و آزمون‌هایی است که در خانه گرفته می‌شود. به‌گفته‌ی یکی از استادان دانشگاه دیکن در استرالیا، یک‌پنجم ارزیابی‌های دانشگاهی را ربات‌هایی مثل ChatGPT نوشته‌اند.
به تعریف خود گوگل، «ترانسفورمر مدلی تولید می‌کند که می‌تواند برای خواندن کلمات بسیاری (مثلا یک جمله یا پاراگراف) آموزش داده شود و به نحوه‌ی ارتباط آن کلمات با یکدیگر توجه و سپس پیش‌بینی کند که به‌نظرش، کلمات بعدی چه خواهند بود.»
پس این همه هیاهو و جنجال رسانه‌ای بر سر ChatGPT به خاطر چیست و چه شد که این چت‌بات توانست به‌گفته‌ی سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، فقط در مدت پنج روز یک میلیون کاربر به‌دست آورد؟ (برای مقایسه، دوسال طول کشید فیسبوک و اینستاگرام از مرز یک میلیون کاربران عبور کنند.)
در این مقاله سعی کردم به تمام جنبه‌های تاریک و روشن ChatGPT بپردازم. امیدوارم مرا تا پایان مقاله همراهی کنید.
ChatGPT چیست؟
ChatGPT همچنین می تواند عبارات باقاعده (regex) را تجزیه و تحلیل کند. برنامه‌نویسی به نام جیمز بلک‌ولز درباره‌ی توانایی ChatGPT به توضیح regex در توییتی نوشت: «مثل این است که یک مربی برنامه‌نویسی ۲۴ ساعته در دسترس‌ات باشد.»
دنیل هرمان، معلم دبیرستانی، به این نتیجه رسیده که ChatGPT همین حالا هم از بسیاری از دانش‌آموزان بهتر مقاله می‌نویسد. او سر این دوراهی گیر کرده که از پتانسیل این تکنولوژی بترسد یا آن را تحسین کند: «نمی‌دانم این لحظه بیشتر شبیه اختراع ماشین‌حساب است که مرا از شر محاسبات خسته‌کننده نجات داد یا بیشتر شبیه اختراع پیانولا است که بدون نوازنده آهنگ می‌زند و احساسات انسانی را از آهنگ می‌گیرد؟»
مزیت این سیستم امتیازدهی در این است که ChatGPT در اغلب موارد، به‌طرز شگفت‌انگیزی می‌تواند تشخیص دهد هر سؤال دقیقا دنبال چه پاسخی است و بعد از جمع‌آوری اطلاعات درست، چطور آن‌ها را به شکلی طبیعی ارائه دهد. برای مثال، اگر از این چت‌بات سؤال مبهمی بپرسید، جوری که نتواند به‌طور دقیق پاسخ دهد، به‌درستی می‌تواند حدس بزند که سؤال شما در کدام دسته‌بندی موضوعی، مثلا علمی، فلسفی، سیاسی و غیره جای می‌گیرد و متناسب با این دسته‌بندی جواب شما را می‌دهد.
با ChatGPT حتی می‌توان نرم‌افزار توسعه داد. اریک شلونتز، توسعه‌دهنده و مدیر ارشد Cobalt Robotics در توییتی نوشته که ChatGPT این‌قدر کارش را درست انجام می‌دهد که سه روز است اصلا سایت Stack Overflow را باز نکرده است. گیب رگلند که در وب‌سایت هنری هوش مصنوعی Lexica کار می‌کند، از این چت‌بات برای نوشتن کد وب‌سایتی که با ابزار React ساخته شده، استفاده کرد.
ChatGPT نوعی چت‌بات آزمایشی یا بهتر است بگویم بهترین چت‌باتی است که تاکنون در دسترس عموم قرار گرفته است. این چت‌بات را OpenAI ایجاد کرده و مبتنی‌بر نسخه‌ی ۳.۲ مدل زبانی GPT است که همین شرکت توسعه داده است. OpenAI همان شرکت مرموز توسعه‌دهنده‌ی مولد تصویر بسیار هوشمند Dall-E است که می‌خواهد زودتر از همه به هوش مصنوعی انسان‌گونه برسد.
به‌عبارت‌دیگر، ترانسفورمر به‌جای تجزیهوتحلیل مرحله‌به مرحله‌ی متن ورودی، کل جملات را هم‌زمان بررسی می‌کند و می‌تواند روابط بین آن‌ها را برای درک بهتر فحوای کلام و متناسب با موقعیتی که این جملات به‌کار رفته‌اند، مدل‌سازی کند. ازآن‌‌‌جاکه این شبکه، تجزیهوتحلیل را به‌طورکلی و یکجا انجام می‌دهد، به مراحل کمتری نیاز دارد و در حوزهی یادگیری ماشین هرچه تعداد مراحل پردازش داده کمتر باشد، نتیجه‌ی بهتری حاصل می‌شود.
من هم از ChatGPT خواستم ساید‌کوئستی برای بازی Nier:Automata بنویسد و این چت‌بات در چند ثانیه این کار را انجام داد. نکته‌ی شگفت‌انگیزی که درباره‌ی جواب ChatGPT به آن پی بردم، دانش فراوان آن از روح اثر و ویژگی‌های مهمی است که بازی را متمایز می‌کند. برای مثال، در این ساید‌کوئست می‌بینیم که گیمر باید بین دو پایان متفاوت، یکی را انتخاب کند. ChatGPT در انتها می‌گوید هدف از این ساید‌کوئست، تنها نابود‌کردن ماشین‌ها نیست؛ بلکه درک انگیزه‌ی آن‌ها و روش زندگی کردنشان است. افرادی که این بازی را انجام داده باشند می‌دانند که این موضوع، محور اصلی داستان بازی است و ChatGPT به‌خوبی به آن پی برده است.
چت‌بات ChatGPT درواقع مبتنی بر نسخه‌ی به‌روز شده GPT-3، نوعی مدل زبانی بزرگ (LLM) است که بر شبکه‌ی عظیمی از نورون‌های مصنوعی متکی است که به‌نوعی، رفتار نورون‌های مغز انسان را تقلید می‌کنند.
کاربردهای ChatGPT؛ دلیل این همه هیاهو سر ChatGPT چیست؟
ChatGPT حتی از پس عجیب‌وغریب‌ترین درخواست‌ها نیز بر‌می‌‌‌آید؛ مثلا می‌تواند داستانی سر هم کند که جزییات به‌ظاهر بی‌ربط آن در بند اول، به اتفاقات بند آخر مرتبط باشند (اتفاقی که حتی در محبوب‌ترین سریال‌های نتفلیکس هم کمتر می‌افتد!). می‌تواند لطیفه بگوید و حتی توضیح دهد که چرا خنده‌دار است. می‌تواند به سبک مجلات و نویسنده‌های مختلف، لید‌های جذاب بنویسد و حتی از نقل‌قول‌های به‌ظاهر معتبر، اما کاملا جعلی استفاده کند. تمام این قابلیت‌ها باعث شده ChatGPT به ابزاری به شدت سرگرم‌کننده و اعتیاد‌آور و البته برای افرادی مثل من که شغل‌شان نویسندگی است، بسیار نگران‌کننده و دردسرساز تبدیل شود.
الکس کوهن، مدیر ارشد محصولات شرکت Carbon Health، از ChatGPT برای ایجاد رژیمی برای کاهش وزن متشکل از میزان کالری مصرفی، تمرینات ورزشی، لیست هفتگی وعده‌های غذایی و حتی لیست خرید برای تمام مواد موردنیاز استفاده کرد. او در توییتی نوشت که «این را از صمیم قلب می‌گویم؛ ChatGPT شاید شگفت‌انگیزترین تکنولوژی دهه‌‌ی اخیر باشد.» و بعد، مراحل قدم به قدم ایجاد رژیم غذایی با این چت‌بات را به اشتراک گذاشت.
مورد دیگری که هنگام کار با ChatGPT به آن پی بردم، رویکرد کاملا متفاوت این چت‌بات در پاسخ به سؤال‌ها درمقایسه‌با رویکرد هوش مصنوعی LaMDA است؛ جایی که لمدا با طرز پاسخ دادنش وانمود می‌کند به خودآگاهی رسیده و چیزهایی که می‌گوید، باور قلبی خودش است و نه مجموعه‌ای از کلمات که با احتمال آماری کنار هم چیده، ChatGPT در تمام مدت به شما نشان می‌دهد که چیزی جز ماشین نیست. وقتی از این چت‌بات درباره‌ی معنی زندگی پرسیدم، به‌جای جواب شخصی، از فرمت مقاله‌نویسی استفاده کرد و گفت برخی از فیلسوف‌ها این نظر را دارند و برخی دیگر، جور دیگری فکر می‌کنند.
نکته‌ی مهم دیگری که باید درباره‌ی مدل‌های زبانی مانند GPT بدانید این است که از نوع هوش مصنوعی مولد (Generative AI) هستند. این سیستم‌ها به کمک تکنیکی موسوم به یادگیری ماشین (Machine Learning) از داده‌هایی که از قبل توسط انسان‌ها ایجاد شده، استفاده می‌کنند تا نتایج جدیدی ارائه دهند که به نظر منحصر‌به فرد می‌آید، اما درواقع چیزی جز چیدمان جدیدی از داده‌های از پیش تولید‌شده نیست.
از این چت‌بات می‌توان استفاده‌های جدی‌تر و مفیدتری نیز داشت. برای مثال، برنامه‌نویسان از ChatGPT برای حل خطاهایی که در کد آن‌ها وجود دارد، استفاده می‌کنند. در مثال‌هایی که کاربران توییتر پست کرده‌اند، می‌بینیم که چطور این چت‌بات در عرض چند ثانیه، خطای کد را به‌درستی تشخیص می‌دهد تا برنامه‌نویس نفس راحتی بکشد.
به‌طورکلی، به هوش مصنوعی مدل‌های زبانی بزرگ، صدها میلیارد کلمه در قالب کتاب، مکالمات، صفحات وب و حتی پست‌های توییتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی «خورانده» می‌شود و هوش مصنوعی به کمک این منابع عظیم از داده، مدلی براساس احتمال آماری می‌سازد؛ یعنی کلمات و جملاتی که به احتمال زیاد پس از متن قبلی می‌آیند. مدل‌های زبانی از این جهت کمی شبیه قابلیت پیش‌بینی کلمات در گوشی‌های هوشمند هستند، با این تفاوت که در مقیاس بسیار بزرگ‌تری عمل می‌کنند و به جای پیش‌بینی تنها یک کلمه، می‌توانند پاسخ‌های کامل متشکل از چندین پاراگراف تولید کنند.
در وصف شگفتی‌هایChatGPT حرف‌های زیادی زده شده است. کاربران با تایپ درخواست‌های خود در رابط کاربری به‌شدت ساده‌ی این چت‌بات، نتایج حیرت‌انگیزی دریافت می‌کنند؛ از تولید شعر و آهنگ و فیلم‌نامه گرفته تا نوشتن مقاله و کد و پاسخ به هر سؤالی که فکرش را بکنید؛ و تمام این‌ها تنها در کمتر از ده ثانیه انجام می‌شود.
حجم داده‌هایی که ChatGPT با آن‌ها آموزش داده شده به حدی وسیع است که خواندن تمام آن‌ها به‌گفته‌ی مایکل وولدریج، مدیر تحقیقات بنیادی هوش مصنوعی در مؤسسه آلن تورینگ در لندن، به «هزار سال عمر انسانی» نیاز دارد. او می‌گوید داده‌هایی که در دل این سیستم پنهان شده، دانش بی‌نهایت بزرگی را درباره‌ی جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، در خود جای داده است.
چت‌بات ChatGPT چگونه کار می‌کند؟
یکی دیگر از کاربران توییتر، مقایسه جالبی بین نتایج سرچ گوگل و پاسخ ChatGPT به سؤالی مشابه انجام داده و این‌طور نتیجه گرفت که عمر گوگل دیگر به سر رسیده است:
اولین چت‌باتی که توانست آزمون تورینگ را با موفقیت پشت سر بگذارد و کاربران را درباره‌ی ماهیت کامپیوتری بودن خود فریب دهد، نرم‌افزار ELIZA بود که در سال ۱۹۶۶ توسط جوزف وایزن‌بام، دانشمند کامپیوتر آلمانی-آمریکایی طراحی شده بود و به پاسخ‌های کاربران با جور کردن واژگان کلیدی ساده واکنش نشان می‌داد. الیزا در واقع شبیه‌سازی از یک روانشناس بود که از کاربر می‌خواست مشکل خود را شرح بدهد و بعد برای جواب مناسب دنبال واژه‌ی کلیدی می‌گشت و معمولا با سؤال دیگری مکالمه را ادامه می‌داد.
شرکت OpenAI ابتدا قرار بود کد منبع تمام پروژههای خود را به‌صورت رایگان در اختیار عموم قرار دهد؛ اما پس از عرضه‌ی متن‌باز نسخه‌ی دوم GPT در نوامبر ۲۰۱۹، ساختار غیرانتفاعی خود را برای همیشه کنار گذاشت و جلوی دسترسی عموم به کد منبع پروژههای آینده خود از جمله نسخه‌های بهروزشدهی GPT را گرفت.
این محدودیت درباره‌ی ChatGPT وجود ندارد. وقتی از او خواستم جمله‌ی منفی «سینه‌سرخ یک … نیست» را کامل کند، به درستی از کلمه‌ی «پستاندار» استفاده کرد. این نشان می‌دهد که مدل زبانی این چت‌بات به درک نسبی از قابلیت‌های ذاتی زبان رسیده و می‌تواند آن را در مدل جواب دادنش نشان دهد.