۶- فیلم پرندگان
طلسمشده یکی از آن تریلرهای روانشناختی هیچکاک است که تفاوت مهمی با دیگر آثار روانشناسانهی او دارد. در دیگر آثار روانشناسانهی هیچکاک، قصهای جنایی با مضامین فرویدی تعریف میشود اما در طلسمشده هیچکاک مستقیما روی اعمال روانکاوی فوکوس میکند و با استفاده از دنیای هزارتوی این علم، داستان خودش را پیش میبرد. این فیلم نشاندهندهی علاقهی عمیق هیچکاک به مضامین و ایدههای فرویدی است، اثری که داستان جناییاش تنها برای پرداخت تفکرات روانشناختی شکل گرفته است. سالها قبل سلزنیک تهیهکنندهی فیلم از هیچکاک خواسته بود تا که فیلمی براساس تجربیات روانکاوی او بسازد، بههمین دلیل آنها حق اقتباس کتاب خانه دکتر ادواردز را خریدند و از چند روانکاو و روانشناس برای استخراج و پرداخت عناصر روانشناختی کتاب و خاطرات سلزنیک کمک گرفتند.
خبرنگار خارجی یک تریلر سیاسی و یکی دیگر از شاهکارهای هیچکاک است که بعد از گذشت چندین دهه هنوز هم جلوههای بصری و رواییاش قابل تقدیر هستند. فیلم ترکیبی از ایدههای عاشقانه، تعلیق، معما، سیاست و مقداری طنز هیچکاکی را ارائه میدهد، فیلمی که در جنگ جهانی دوم ساخته شد و خیلیها از آن بهعنوان رویکرد آمریکا نسبت به جنگ دوم یاد کردند، یک بیانیه برای ورود آمریکا به جنگ. خبرنگار خارجی طرحی نسبتا پیچیده دارد و از ارائهی ایدههای روانشناسانه فاصله میگیرد. فیلم در همان سال نامزد شش جایزه اسکار شد و در سال ۲۰۱۲ مجلهی تایم از آن بهعنوان یکی از بهترین تریلرهای جاسوسی نام برد.
مارنی همانند دیگر آثار خوب هیچکاک در بکارگیری فرم و محتوا عالی عمل میکند و از لحاظ ساختاری و محتوایی قابل اعتناست. هیچکاک برای ساخت این فیلم از سینمای اکسپرسیونیستی آلمانها الهام گرفته بود. او با دیدن فیلمهای فریتز لانگ بهشدت تحت تاثیر قرار گرفت و مصمم شد فیلمی بسازد که یادآور این سبک از دنیای سینما باشد. مارنی با وجود اینکه بین تماشاگران و منتقدان فضایی دوقطبی بهوجود آورد و خیلیها نتوانستند، تعلیق و حسوحال همیشگی هیچکاک را در آن پیدا کنند، در لیست 100 فیلم برتر تمام دوران مجلهی تایم قرار دارد و هنوز هم اثری لذتبخش برای تماشاست.
Foreign Correspondent، دومین فیلم هیچکاک در ایالات متحده است که پس از ترک بریتانیا ساخت. والتر وانگر برای ساخت این فیلم از تعداد زیادی نویسنده استفاده کرد و چون فیلمنامه براساس خاطرات سیاسی وینسنت شین نوشته شده بود، هم نیاز به گرفتن مجوزهایی از سمت ارگانهای مربوطه داشت و هم اینکه حق امتیاز آن باید پرداخت میشد. چندین اقتباس از این کتاب بهدست تهیهکننده رسید که هیچکدامشان رضایتبخش نبودند، درنهایت والتر تصمیم گرفت که فیلمنامهی به منبع خود وفادار نباشد و از آن فاصله بگیرد. پروسهی نگارش فیلمنامه پنج سال طول کشید و درنهایت هیچکاک برای کارگردانی آن انتخاب شد.
با این حال پلان آخر فیلم یعنی قطار و تونل یکی از نمادگراییهای فرویدی معروف در آثار هیچکاک است و او این صحنه را یکی از گستاخانهترین پلانهای خود میدانست. North By Northwest، بهخاطر مضامینی مثل فریبکاری، هویت اشتباه، نسبیگرایی اخلاقی در دوران جنگ سرد مورد استقبال قرار گرفت. شمال به شمالغربی الهامبخش سری فیلمهای جیمزباند بود و بسیاری فیلمهای اکشن دیگر نیز میراثدار این اثر برجستهی هیچکاک شدند. از این فیلم که اغلب بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای تمام دوران یاد میشود، در سال 1950 توسط کتابخانه کنگره در فهرست ملی فیلم ثبت شد.
۱۰- فیلم بیگانگان در ترن
هیچکاک در ابتدا برای پیدا کردن کسی که فیلمنامه را بنویسد به مشکل برخورد، چراکه آنها معتقد بودند تجربهی کافی برای نوشتن یک تریلر سیاسی را ندارند. بعد از آن مسئولیت فیلمنامه به برایان مور سپرده شد، چراکه تجربههای موفق زیادی در رابطه با برخود با زنان داشت. Torn Curtain، فیلمی چالشبرانگیز برای هیچکاک و یونیورسال بود، چراکه هم برای فیلمنامه به دردسر افتاده بودند و هم برای انتخاب بازیگر و محل فیلمبرداری. پل نیومن هم برای هیچکاک تقریبا تبدیل به یک مشکل شده بود. او در طول فیلمبرداری سوالات متعددی راجعبه فیلمنامه میپرسید، کاری که نسل بازیگران کری گرانت انجام نمیدانند و همین نیز هیچکاک را عصبانی میکرد. فیلم بعد از اکران مورد انتقاد قرار گرفت اما در ایالات متحده به فروش خوبی رسید. منتقدان بر این باور بودند که هیچکاک به تکراری بر عناصر دلهرهآور خودش رسیده و قصهی جدیدی را خلق نکرده است. او د این فیلم به تفسیری از جنگ سرد میسد
فیلم Psycho
- بازیگران: آنتونی پرکینز
- سال انتشار: ۱۹۶۰
- میانگین امتیازات Psycho در IMDB: ۸.۱
فیلم Family Plot
- بازیگران: باربارا هریس
- سال انتشار: ۱۹۷۶
- میانگین امتیازات Family Plot در IMDB: ۶/۸
او هنگام ساخت Notorious به تهیهکنندهی فیلم گفته بود که همیشه دلش میخواسته فیلمی براساس باجگیریهای جنسی بسازد. هیچکاک برای عملی کردن این ایده جهانی با زیرمتنهای سیاسی و تعلیقآمیز خلق کرده و با بکارگیری مضامین روانشناسی روایت خودش را پیش برده است. دولین در این فیلم عنصر و بازگوکنندهی ایدههای روانشناسانهی قصه میشود. هیچکاک با طراحی این کارکتر و با الهام از عقدهی مدونای فروید، شخصیتی را خلق کرده که باعث شکلگیری داستانی جاسوسی شده و در جایگاه یک نیروی پیشبرنده قرار میگیرد. Notorious، نمونهی یک فیلم کامل از دنیای آثار کلاسیک است، نمایشی جذاب که جلوتر از زمان خودش ساخته شده بود.
North By Northwest، یکی از بهترین و هیجانانگیزترین فیلمهای برجستهی هیچکاک است که بخشی از موفقیت خود را مدیون موسیقی تحسینبرانگیز برنارد هرمان و بازی جذاب کری گرانت بود. هیچکاک ایدهی این فیلم را براساس عملیات گوشت چرخکرده و یکسری اطلاعات واقعی دیگر از جنگ جهانی دوم نوشت. او ساخت این فیلم را قبل از تولید سرگیجهاش برنامهریزی کرده بود و طبق مصاحبهای اعلام کرد که پس تریلر تاریک خود فیلمی سرگرمکننده، لطیف و عاری از نمادگراییهای مرسوم در آثاراش خواهد ساخت. ارنست لمن نویسندهی فیلم نیز کسانی را که بهدنبال پیدا کردن نماد در این فیلم بودند مورد تمسخر قرار میداد.
این فیلم برای اولین بار در جشنواره کن بهنمایش درآمد و تحسین منتقدان را با خود همراه کرد. نیویورک تایمز نوشت که این فیلم احتمالا شادترین فیلم کارنامهی هیچکاک است، او با جابهجاییهای دقیق از کمدی به درام یک طرح بسیار پیچیدهی معمایی-تعلیق را خلق کرده و تماشاگر را به دنبال خودش میکشاند. این فیلم بهعنوان اثری سبک در میان دیگر آثار هیچکاک شناخته میشود، چراکه از لحاظ روانشناسی آن پیچشهای آثار دیگر او را ندارد و بیشتر روی هیجان و معما سرمایهگذاری میکند. آخرین فیلم کارگردان تعلیق، اثری سرگرمکننده است، فیلمی که در اوج روزهای بیماری هیچکاک ساخته شد.
Marnie، برای هیچکاک یک شکست تجاری و انتقادی بود. خیلیها این فیلم را پایانی بر شاهکارهای هیچکاک میدانستند. چند دهه بعد منتقدان دوباره فیلم را زیرنظر گرفتند و ایدههای فرویدی، نمادها، نقشهای جنسیتی و مضامین ترومایی آن را ستودند. پرسون آلن که فیلمنامهی مارنی را نوشت بعد از اکران اولیهی فیلم گفت، تماشاگران از شخصیت مارنی خوششان نیامده، چراکه نمیتوانند فیلمی با محوریت زنی بلوند که دارای مشکلات روانی است را ببینند. با اینحال تیپی هدرن در نقش مارنی فوقالعاده است، زنی قوی و در عین حال آسیبپذیر که کاملا در کارکتر مورد نظر جای گرفته و بهخوبی میداند که پیرنگ فیلم بهدنبال چهچیزی از این شخصیت غرق شده در دنیای کابوسهاست.
۱۳- فیلم مردی که زیاد می دانست
توطئه خانوادگی آخرین فیلم آلفرد هیچکاک براساس رمان الگوی مرغ بارانی ویکتور کانینگ ساخته شد. لمن دوست داشت فیلمنامهای تاریک و دراماتیک از رمان را اقتباس کند اما هیچکاک ترجیح داد که فیلم سبک و سویی کمدی داشته باشد. لمن در ابتدا نمیخواست فیلمنامهی فیلم را براساس داستان الگوی مرغ بارانی بنویسد چراکه اساسا قصه را تهی و خالی از روایتی یکدست میدید. بالاخره هیچکاک لمن را متقاعد کرد تا فیلمنامه را بنویسد. او برای این اقتباس جایزهی ادگار را از انجمن نویسندگان آمریکا دریافت کرد.
چیزی که در این فیلم حائز اهمیت خواهد بود، تعلیقی است که بعد از پایان فیلم نیز همچنان ادامه مییابد و تماشاگر میماند و تشخیص نیت واقعی شخصیت جانی، چراکه او نمیتواند بهراحتی حرفهای جانی را باور کند. پایان سوظن محل مناقشهی بسیاری از منتقدان بود، برخی آن را تلاشی ناکام برای خودنمایی یک نویسندهی در حال رشد میدیدند و عدهی دیگری نیز آن را یک موفقیت در پرداخت صحیح تعلیق بهحساب میآوردند. جوآن فانتین برای این فیلم جایزهی اسکار بهترین بازیگر نقش زن را برد. سوظن تاکنون منبع اقتباس چندین فیلم و تئاتر موفق بوده است، بههمین دلیل این فیلم هم اکنون بهعنوان یکی از کلاسیکهای هیچکاکی تاثیرگذار شناخته میشود.
Shadow Of Doubt، امروزه بهعنوان نخستین شاهکار مسلم هیچکاک شناخته میشود. منتقدان همیشه این فیلم را بهترین اثر او میدانستند و خود هیچکاک نیز همیشه این موضوع را تایید میکرد. این فیلم پس از اکران نقدهای مثبتی دریافت کرد و همهی صاحبنظران به اتفاق آرا فیلم را ستودند. هیچکاک معتقد بود که افراد شرور باید جذاب باشند، در غیر این صورت چگونه میتوانند کسی را فریب دهند؟ بههمین دلیل او برای پیدا کردن بازیگر نقش چارلی از بازیگران جذاب زیادی تست گرفت تا اینکه طی اتفاقی جوزف کاتن را برای این نقش مناسب دید.
فیلم Rope
- بازیگران: جیمز استوارت
- سال انتشار: ۱۹۴۸
- میانگین امتیازات Rope در IMDB: ۷/۹
فیلم Rear Window
- بازیگران: جیمز استوارت
- سال انتشار: ۱۹۵۴
- میانگین امتیازات Rear Window در IMDB: ۸/۵
هیچکاک برای اولین بار در سال ۱۹۴۱ یک بازسازی آمریکایی را برای مردی که زیاد میدانست در نظر گرفته بود اما نمیتوانست استودیوها را برای ساخت این فیلم قانع کند تا اینکه پارامونت پیکچرز با شرط در نظر گرفتن سازگاری فیلم با خصوصیات دههی جدید، حاضر به سرمایهگذاری شد. The Man Who Knew Too Much، تریلری هیجانانگیز است که بیشتر حول تعلیق و معما میچرخد، با زیرمتنهایی سیاسی پیش میرود اما آن پیچیدگیهای روانشناسانه و ساختاری سایر فیلمهای هیچکاک را ندارد. این فیلم لذتبخش که بخشی از آن در مراکش فیلمبرداری شده، تصاویر زیبا از زندگی مردم در شمال آفریقا را بهتصویر میکشد و با بازیهای جذاب جیمز استوارت و دوریس دی شگفتزدهتان میکند.
پنجره عقبی با تکلوکیشن و فضای محدودش بیشازپیش نشاندهندهی استعداد خارقالعادهی هیچکاک در روایت قصهای تعلیقبرانگیز از معمای یک قتل است، داستانی که در ابعاد مکانی محدود بدون اینکه حوصلهی تماشاگر را سر ببرد، خودش را جلو میکشد و جزئیاتی جذاب را بهنمایش درمیآورد. جیمز استوارت بههمراه گریس کلی یکی از بهترین بازیهای دوران کاری خود را ارائه میدهند و در لوکیشن محدود فیلم به جذابیت اثر اضافه میکنند. هیچکاک بهخاطر پنجره عقبی در دههی ۵۰ به موفقیت تجاری و انتقادی خوبی رسید و برخلاف دیگر فیلمهای تاثیرگذارش این اثر از همان ابتدا مورد استقبال قرار گرفت.
پنجره عقبی همانند بقیهی آثار موفق هیچکاک، بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینما شناخته میشود. این فیلم چهار نامزدی را در اسکار بهدست آورد و در لیست ۱۰۰ فیلم برتر تمام دوران نیز قرار گرفت. Rear Window، یک کلاسیک تعلیقآمیز با تنشهایی عاشقانه است که در خود ایدههایی روانشناسانه را جای داده و به مضامینی مثل وسواس، مردسالاری و فضولگرایی و کنجکاوی میپردازد. این فیلم پیچیدگیهای روانشناختی فیلمهای دیگر هیچکاک را ندارد اما بدون شک سرگرمکنندهترین فیلم او برای تماشاست.
خلاصه داستان: گای و بارنو بهطور تصادفی در قطار یکدیگر را ملاقات میکنند. گای در حال انجام مراحل طلاقاش است و بارنو نیز با پدرش بر سر مسائل مالی اختلاف نظر دارد. بارنو پیشنهاد میدهد که آنها یکدیگر را برای رفع مشکلاتشان کمک کنند اما اوضاع بهطرز بدی پیش میرود.
۲۰- فیلم حق سکوت
۸- فیلم پرده پاره
با اینحال منتقدان بازیها و کارگردانی فیلم را ستودند و اذعان داشتند که هیچکاک با استفاده از سبک منحصربفرد خودش فیلمی جنگی را بدون نشان دادن حتی یک صحنهی نبرد، ساخته است. به دلیل هجمههای ایجاد شده علیه فیلم، مدیران استودیو فاکس، تحت فشار جنجالها تصمیم گرفتند بهجای اکران گستردهای که آثار هیچکاک تجربه میکردند، به فیلم اکران محدودی بدهند که همین اتفاق منجر به عملکرد ضعیف فیلم در باکس آفیس شد. هیچکاک فیلمی ساخته بود که بسیار جلوتر از زمان خودش کار میکرد او تنها از یک قایق بدون ایجاد حس خستگی در تماشاگر برای روایت قصهی خودش بهره گرفته است و جنگ را با بُعدی انسانی مینگرد. این فیلم بعدها مورد توجه منتقدان قرار گرفت، فیلمی که هماکنون یکی از بهترین فیلمهای سینمای کلاسیک بهشمار میآید.
فیلم Notorious
- بازیگران: اینگرید برگمن
- سال انتشار: ۱۹۴۶
- میانگین امتیازات Notorious در IMDB: ۷/۹
طناب در زمان اکراناش عملکرد ضعیفی را در گیشه تجربه کرد، لورنتس فیلمنامه نویس طناب، این شکست را ناشی از ناراحتی مخاطب از زیرمتنهای همجنسگرایانه میدانست، چراکه در دههی 40 این گرایش جنسی بین مردم آمریکا تابویی بزرگ محسوب میشد. طناب درواقع یکی از ظریفترین و در عین حال دستکم گرفتهشدهترین فیلم هیچکاک است. او فلسفه، جامعهشناسی و روانشناسی را با شخصیتهای پیچیدهای که طراحی کرده درهم میآمیزد و قصهای سراسر پر از تعلیق و تنش را تحویلمان میدهد. Rope، هماکنون از نظر منتقدان فیلمی جسورانه محسوب میشود، اثری که هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ اجتماعی جلوتر از دوران خود بود.
با اینحال بعد از گذشته دههها اهمیت نسخهی ناطق در بین تاریخنویسان سینما و منتقدان مشخص شد. Blackmail، بعد گذشت سالها هنوز نیز برای مخاطبی که انواع و اقسام تریلرهای تعلیقبرانگیز را دیده، همچنان مسحورکننده است و بهعنوان پیشدرآمدی بر سینمای جذاب هیچکاک بهشمار میآید. عناصر اکسپرسیونیستی بهخوبی در فرم فیلم جای گرفتهاند و آن دنیای انسانگرای هیچکاک نیز قابل مشاهده است. احساس گناه و ترس با بهرهگیری از الهمانهای سینمای صامت بهنمایش درمیآیند و در بهترین مسیر روایتی قرار میگیرند.
۹- فیلم سایه یک شک
خلاصه داستان: خانم و آقای ورلوک با یکدیگر سینمایی را اداره میکنند. آقای ورلوک که با گروههای تروریستی در حال همکاری است باعث قتل یکی از افراد خانواده میشود و پلیس نیز که از قبل به او مشکوک شده در پی دستگیریاش میآید.
از میان بهترین فیلم های هیچکاک میتوان به فیلمهای روانی (Psycho)، سرگیجه (Vertigo)، بدنام (Notorious) و قایق نجات (Lifeboat) اشاره کرد. فهرست کامل ۲۵ فیلم برتر آلفرد هیچکاک را میتوانید در سایت یک گیمر بخوانید.